Observatie
Observatie vereist als een fundamentele onderzoekvaardigheid alert kijken, luisteren, voelen, toetsen en systematisch vastleggen van fenomenen. Het kan worden gebruikt als een opzichzelfstaande onderzoeksmethode, maar meestal wordt het in een project toegepast als een middel om tot specifieke ontwerpdoelstellingen te komen. Observaties worden gekarakteriseerd aan de hand van hun mate van structurering, de wijze waarop informatie wordt vastgelegd, en de doelen die bereikt willen worden.
Observaties zijn te onderscheiden in semigestructureerde of informele observaties, en gestructureerde of systematische observaties. Bij semigestructureerde observaties gaat het in de meeste gevallen om het verzamelen van informatie in de oriënterende fase van een project. De verzamelde informatie biedt de onderzoeker inzicht in de situatie van de opdrachtgever, en dient als een inspiratiebron voor het ontwikkelen van een oplossing. De onderzoeker kan tijdens het observeren uitgaan van een aantal vaste vragen, maar observeert voornamelijk onbevooroordeeld. Afwijkingen zijn toegestaan in reactie op onverwachte gebeurtenissen die zich tijdens het observeren kunnen voordoen. Ondanks de informele structuur horen semigestructureerde observaties op een systematisch, zorgvuldig en goed gedocumenteerde manier te worden uitgevoerd.
Gestructureerde observaties worden gekenmerkt door hun gebruik van formulieren, controlelijsten en andere middelen die vooraf aan de observaties zijn opgesteld om meer structuur te bieden. Gestructureerde observaties zijn het meest effectief wanneer beoogde omgevings- of gedragsaspecten omschreven worden op basis van eerder uitgevoerde semigestructureerde observaties.
Voorbereidingen voor observaties bestaan onder andere uit het vaststellen van regelmatige tijdsintervallen, interactiesoorten, gedragscategorieën en turflijsten. De onderzoeker mag zich tijdens het voorbereidingsproces niet laten leiden door zijn vooroordelen. Het wordt daarom voor observaties aanbevolen om categorie op te stellen waarin alle overige verkregen informatie wordt vastgelegd. Tot slot hoort er een duidelijk onderscheid te worden gemaakt tussen waargenomen gedrag dat feitelijk heeft plaatsgevonden, en gevolgtrekkingen van bepaald gedrag op basis van speculatie van de onderzoeker.
Observaties zijn te onderscheiden in semigestructureerde of informele observaties, en gestructureerde of systematische observaties. Bij semigestructureerde observaties gaat het in de meeste gevallen om het verzamelen van informatie in de oriënterende fase van een project. De verzamelde informatie biedt de onderzoeker inzicht in de situatie van de opdrachtgever, en dient als een inspiratiebron voor het ontwikkelen van een oplossing. De onderzoeker kan tijdens het observeren uitgaan van een aantal vaste vragen, maar observeert voornamelijk onbevooroordeeld. Afwijkingen zijn toegestaan in reactie op onverwachte gebeurtenissen die zich tijdens het observeren kunnen voordoen. Ondanks de informele structuur horen semigestructureerde observaties op een systematisch, zorgvuldig en goed gedocumenteerde manier te worden uitgevoerd.
Gestructureerde observaties worden gekenmerkt door hun gebruik van formulieren, controlelijsten en andere middelen die vooraf aan de observaties zijn opgesteld om meer structuur te bieden. Gestructureerde observaties zijn het meest effectief wanneer beoogde omgevings- of gedragsaspecten omschreven worden op basis van eerder uitgevoerde semigestructureerde observaties.
Voorbereidingen voor observaties bestaan onder andere uit het vaststellen van regelmatige tijdsintervallen, interactiesoorten, gedragscategorieën en turflijsten. De onderzoeker mag zich tijdens het voorbereidingsproces niet laten leiden door zijn vooroordelen. Het wordt daarom voor observaties aanbevolen om categorie op te stellen waarin alle overige verkregen informatie wordt vastgelegd. Tot slot hoort er een duidelijk onderscheid te worden gemaakt tussen waargenomen gedrag dat feitelijk heeft plaatsgevonden, en gevolgtrekkingen van bepaald gedrag op basis van speculatie van de onderzoeker.